طلای سرخ ایران: زعفران قائنات چگونه شهرت جهانی یافت؟

در میان دشت‌های کم‌آب و بادخیز خراسان جنوبی، گیاهی روییده که نامش با ایران گره خورده و در جهان به عنوان نماد کیفیت و اصالت شناخته می‌شود: زعفران قائنات. این محصول ارزشمند که به‌درستی “طلای سرخ” نامیده می‌شود، از دیرباز بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی، اقتصاد و فرهنگ مردم منطقه بوده است.

زعفران، گیاهی حساس و ظریف است که تنها در شرایط خاصی رشد می‌کند. اقلیم نیمه‌خشک، خاک سبک، روزهای گرم و شب‌های سرد قاینات شرایطی ایده‌آل برای پرورش این گیاه فراهم آورده‌اند. کشاورزان زعفران‌کار قائن، با روش‌هایی کاملاً سنتی و با دقتی مثال‌زدنی، پیاز زعفران را در تابستان می‌کارند، در پاییز گل آن را می‌چینند و با دستان خود کلاله‌های سرخ آن را جدا می‌کنند؛ فرآیندی که سخت، ولی سرشار از عشق و تجربه‌ی نسل‌هاست.

شهرت زعفران قائنات تنها به خاطر کیفیت بالای آن نیست؛ بلکه پشتوانه‌ای از دانش بومی، تجربه کشاورزی چندصد ساله و مدیریت منابع آبی نیز دارد. این زعفران به دلیل عطر، رنگ و طعم بی‌نظیرش در بازارهای جهانی جایگاه ممتازی یافته است و به کشورهای متعددی از جمله اسپانیا، هند، ایتالیا و امارات صادر می‌شود.

در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای ثبت جهانی برند زعفران قائنات و گسترش صنایع فرآوری زعفران در منطقه صورت گرفته است، تا علاوه بر تولید، ارزش افزوده‌ی بیشتری نیز برای کشاورزان محلی ایجاد شود.

زعفران قائن، بیش از یک محصول کشاورزی، بخشی از هویت و شناسنامه خراسان جنوبی است؛ گنجی که باید پاس داشت و با هوشمندی از آن بهره برد.